Medicaid မဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်အုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ လၢဖိသၣ်ဒိၣ် ဒီးပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤအဂီၢ်

ပှၤကိးဂၤဒဲးအသးနံၣ်မ့ၢ်အိၣ်ထဲလဲၣ်ဘၣ်ဆၣ် ကိာ်ပူၤတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂ့ၤန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ကါဒိၣ်လၢပှၤကိးဂၤအဂီၢ်လၢအသးနံၣ်မ့ၢ်အိၣ်ထဲလဲၣ်ဘၣ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. နကိာ်ပူၤ မဲ ဒီး မဲကူၤအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ မ့ၢ်တၢ်လၢဘျးစဲဘၣ်ထွဲလိာ်သဒီးနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ထီရီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢနကိာ်ပူၤ မၤဘၣ်ဒိနနီၢ်ခိမိၢ်ပှၢ်လၢအဂၤသ့န့ၣ်လီၤ.

မဲဃၢ်အီၣ် ဒီး မဲကူၤတၢ်ဆါ ဒုးကဲထီၣ်တၢ်ကိာ်ပူၤနၢ ကိာ်ပူၤတၢ်ဘၣဂာ် ဒီး မဲပိာ်သ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးအိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ကိာ်ပူၤတၢ်ဘၣ်ဂာ်ဒီးတၢ်ဆံၣ်ဆၢ သးတၢ်ဆါ တၢ်သံတခီလီၤဘျ့ န့ၣ်လီၤ. တလၢထီၣ်ကွံာ်တၢ်ထူးမဲဒီးတၢ်ပျံာ်မဲလၢလုၣ်တနံၤဂီၢ်စုာ်စုာ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်လၢကဘၣ်ဒိးကွၢ်သးလၢမဲကသံၣ်သရၣ်လၢ တၢ်ဒိးကွၢ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီးတၢ်ကဆှဲကဆှီဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. မဲကသံၣ်သရၣ် ကသမံထံကွၢ်၀ဲနထးခိၣ်အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လၢအဆိန့ၣ်ဘှီဘၣ်လိာ်အီၤညီန့ၣ်လီၤ.

ကီၢ်စဲၣ်တဘ့ၣ်စုာ်စုာ် ရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲအနီၢ်ကစၢ် Medicaid တၢ်တိာ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ကီၢ်စဲၣ်တဘ့ၣ်စုာ်စုာ်ဃုထၢမဲတၢ်န့ၢ်ဘျုးလၢဟ့ၣ်၀ဲ ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ Medicaid လၢပှၤဆဲးလီၤမံၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အါတက့ၢ်ကီၢ်စဲၣ်တဖၣ် အုၣကီၤမၤစၢၤ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူ မဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်ဖံးတၢ်မၤ လၢပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢအခဲအံၤ ကီၢ်အမဲရကၤကီၢ်စဲၣ်တဖၣ် စှၤန့ၣ်တ၀ာ် ဟ့ၣ်၀ဲဒၣ် တၢ်ကွၢ်ထွဲမဲကျၢၢ်ဘၢဃုာ်တၢ်လၢပှဲၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပာ်နပီၣ်အပတီၢ်စှၤကတၢၢ် လၢ Medicaid မဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်အုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ လၢပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤအဂီၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဃုကွၢ် Medicaid တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ် ဖဲတၢ်လီၢ်လၢနအိၣ်ဆိး လၢကသ့ၣ်ညါဘၣ် မ့ၢ်ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤမဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်အုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်၀ဲဒၣ်လၢနကီၢ်စဲၣ်ပူၤဧါတက့ၢ်.

Medicaid အုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ၀ဲ မဲဂ့ၢ်ဝီ တၢ်မၤစၢၤတၢ်မၤ လၢပှၤဖိသၣ်တဖၣ် သးနံၣ် 21 အဂီၢ်လၢဆဲးလီၤဘၣ်မံၤလၢ Medicaid န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွၢ်ထွဲမဲ မ့ၢ်၀ဲ တၢ်န့ၢ်ဘျုးကတြူာ်လၢပှဲၤ အကူာ်အဒ့တမံၤ လၢ ပှၤဖိသၣ်တဖၣ်ဒီးပှၤလိၢ်ဘိတဖၣ် လိၣ်ဘၣ်၀ဲလၢတၢ်ဒီသဒၢအကြၢးအဘၣ်ဒီးတၢ်ကွၢ်ထွဲနီၢ်ခိတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ကီၢ်စဲၣ် Medicaid ခၢၣ်စးကရၢတဖၣ် ပာ်လီၤဒၣ်၀ဲ အမဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ် သ့န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အ၀ဲသ့ၣ်ကဘၣ်အုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢတၢ်အါန့ၢ်ဒံးဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်မၤစၢၤ န့ၣ်လီၤ. Medicaid ဖိသၣ်မဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်တိာ်ကျဲၤ ခဲလၢာ်တဖၣ် ကဘၣ်ပၣ်ဃုာ်ဒီး 3 တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ-

1. ကသံၣ်မၤကယါတၢ်ဆါဒီးတၢ်ဘၣ်ဂာ်
2. တၢ်ဘှီမၤဂၢၢ်က့ၤမဲ
3. တၢ်ရဲၣ်သဲကတီၤမဲတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့

ဖိသၣ်တဂၤမ့ၢ်လိၣ်ဘၣ် တၢ်ကွၢ်ထွဲမဲ လၢအမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အကါဒိၣ်လဆူၣ်ချ့တၢ်ကူစါယါဘျါအဂီၢ်န့ၣ် Medicaid ကအုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢတၢ်မၤစၢၤတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်အသိး တၢ်မ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဆူးတၢ်ဆါတမံၤလၢ လိၣ်ဘၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါဖဲတၢ်ဒိးကွၢ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ကတီၢ်ခါန့ၣ် Medicaid ကအုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ၀ဲတၢ်ကူစါယါဘျါ၀ဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွၢ်ထွဲမၤစၢၤန့ၣ်ပၣ်ဃုာ်လၢ ကီၢ်စဲၣ်အ Medicaid တၢ်တိာ်ကျဲၤပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ တပၣ်ဃုာ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

CHIP မ့ၢ်၀ဲ Children’s Health Insurance Program (CHIP) (တၢ်အုၣ်ကီၤဖိသၣ်အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ) န့ၣ်လီၤ. CHIP ဟ့ၣ်၀ဲ ဆူၣ်ချ့တၢ်အုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ အပှၤဘၣ် လၢပှၤဖိသၣ်တဖၣ် အိၣ်လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်လၢ ဘၣ်လၢာ်ကျိၣ်စ့အါမးလၢကန့ၢ်ဘၣ် Medicaid အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢကီၢ်စဲၣ်တနီၤနီၤ CHIP မဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်န့ၢ်ဘျုး မ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီဒီး ကီၢ်စဲၣ်အ Medicaid တၢ်တိာ်ကျဲၤ န့ၣ်လီၤ. လၢကီၢ်စဲၣ်အဂၤတဖၣ် CHIP မ့ၢ်တၢ်တိာ်ကျဲၤလီၤဆီကွံာ်ဒီး Medicaid န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်မၤသးဒ်န့ၣ် ကီၢ်စဲၣ်တဘ့ၣ် ဃုထၢလၢကဟ့ၣ် ဖိသၣ်မဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်န့ၢ်ဘျုး လၢ အထဲသိးတုၤသိးဒီးတၢ်ဃုထၢ3 တဖၣ်အံၤ 1 မံၤသ့-

1. ကီၢ်စၢဖှိၣ်ပှၤမၤတၢ်ဖိမဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်တိာ်ကျဲၤ အမံၤဟူကတၢၢ်တခါလၢ ဖိသဘျ့တဖၣ်အဂီၢ်
2. တၢ်တိာ်ကျဲၤအမံၤဟူသၣ်ဖျါကတၢၢ် လၢတၢ်ဃုထၢအီၤလၢ ပှၤသဘျ့တဖၣ် လၢကီၢ်စဲၣ်အပှၤမၤတၢ်ဖိမဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်တိာ်ကျဲၤ
   မ့တမ့ၢ်
3. မဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်အုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ လၢဟ့ၣ်ထီၣ်သးခီဖျိ တၢ်အုၣ်ကီၤလီၤဆီအမံၤဟူသၣ်ဖျါ လၢကီၢ်စဲၣ်ပူၤ

တၢ်မၤစၢၤအဂံၢ်ခီၣ်ထံးပတီၢ် လၢ ဖိသၣ် Medicaid မဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်အုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ အဂီၢ်တအိၣ်ဘၣ်. ကီၢ်စဲၣ်ဃုထၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါ မနုၤတဖၣ်လၢ Medicaid အုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ၀ဲဒၣ် ဒီး အဒ့ၣ်စၢၤအိၣ်ထဲလဲၣ် န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်စဲၣ်တနီမနီၤ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကအုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ တၢ်ဒိးကွၢ်မဲတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ဒီးတၢ်ကဆှဲကဆှီ တနံၣ် 2 ဘျီန့ၣ်လီၤ. ကီၢ်စဲၣ်အဂၤတဖၣ် ကအုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ၀ဲ တၢ်ဒိးကွၢ်မဲထဲ 1 ဘျီန့ၣ်လီၤ.

မဲဃၢ်အီၣ် မ့တမ့ၢ် မဲကအိ မ့ၢ်တၢ်ဆါအညီနုၢ်တဖၣ်လၢဖိသၣ်သးနံၣ် 6–18 န့ၣ်လီၤ.¹ လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တမ့ၢ်တၢ်လီၤဖုးဘၣ်သးလၢ Medicaid တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ် ဟ့ၣ်တၢ်တယၢၢ်ဃၢကတၢၢ်လၢ တၢ်ဒီသဒၢမဲဃၢ်အီၣ်လီၤအိ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်အညီနုၢ်တနီၤနီၤ ကပၣ်ဃုာ်ဒီး*-

• တၢ်မၤကွၢ်မဲ ဒီး တၢ်ဒိအဲးစရ့ — တၢ်မၤကွၢ်မဲ မ့ၢ်ဒ်သိးမဲကသံၣ်သရၣ် ကသမံထံကွၢ်ဘၣ် မဲဒီးမဲကူၤအတၢ်လီၤအိ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဂၤတဖၣ် န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒိးအဲးစရ့ မ့ၢ်တၢ်ဂီၤတဖၣ်လၢ ဒုးထံၣ်ဘၣ်မဲကသံၣ်သရၣ်လၢ မဲအဂံၢ်တဖၣ် သမံထံကွၢ်ဃံအိၣ်လၢမဲကပူာ်ကပၤ ဒီး ဃုကွၢ်မဲလီၤအိအက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆူးတၢ်ဆါအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
• တၢ်သံးပှဲၤမဲ - ဖျးစတံးအဘူးတလါဘိၣဘၢတၢ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ခဲၣ်ဖူဘၢလီၤလၢ ခၣ်ဃံမဲတဖၣ် (မဲလီၢ်ခံ) န့ၣ်လီၤ. နီၣ်သံးမဲ မၤပှဲၤလီၤ တၢ်လီၤဟိ ဒီး တၢ်လီၤဆၢၣ် တဖၣ်လၢ တၢ်အီၣ်ဒီးတၢ်ဆါဃၢ် လီၤနုာ်ကတာ်သ့ ဒီးကဲထီၣ်မဲဃၢ်အီၣ် န့ၣ်လီၤ.
• ဖျူအီၣ်ရဲးတၢ်ကူစါယါဘျါ — မဲကသံၣ်သရၣ် စူးကါ၀ဲ ဘြၢးတဘိ မ့တမ့ၢ် နီၣ်ပျံာ်ဘဲခိၣ်တဘိ ဒွံးဒွါလီၤ၀ဲလၢတၢ်သလီဖူဘၢမဲ တစိၢ်တလီၢ် န့ၣ်လီၤ. ဖျူအီၣ်ရဲး မၤပတုာ်စၢၤမဲဃၢ်အီၣ်အသီတဖၣ် လၢကစးထီၣ်သး ဒီးပတုာ်ကွံာ်မဲဃၢ်အီၣ်လီၤအိလၢကရၤလီၤသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

Medicaid ကအုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢ၀ဲ မဲဂ့ၢ်ဝီ တၢ်မၤစၢၤတၢ်မၤ အဂၤတဖၣ် ဖဲအ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အကါဒိၣ်လၢဆူၣ်ချ့ယါဘျါ အသိးန့ၣ်လီၤ. ပီးလီတၢ်မၤဃူမဲလၢကမၤဘျၢထီၣ်ဖိသၣ်အမဲ. မ့တမ့ၢ် တၢ်ထဲးကွံာ်မဲနုၢ်ထံ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်လၢ ဆူၣ်ချ့ယါဘျါတၢ်ဂ့ၢ်ကါဒိၣ်အဂီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကလီၤဆီလိာ်သးလၢကီၢ်စဲၣ်တဘ့ၣ်ဒီးတဘ့ၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.

ပှၤဖိသၣ်ဒီးပှၤသၣ်စၢ်တဖၣ်လၢအကကွဲၢ်ဂၤ အခွဲးကြၢး၀ဲလၢ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီးမဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်အုၣ်ကီၤလုၢ်ဘၢလၢပှၤကျိၣစ့တၢ်ဟဲနုာ်စှၤအဂီၢ် ခီဖျိ Medicaid ဒီး CHIP န့ၣ်လီၤ. ဒီးပှၤနီၣ်ဂံၢ်တဖၣ်န့ၣ်အါထီၣ်လၢတနံၣ်ဒီးတနံၣ်န့ၣ်လီၤႋ ဘၣ်ဆၣ် မၤန့ၢ်စူးကါဘၣ်တၢ်ကွၢ်ထွဲမ့ၢ်တၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်အဒိၣ်တမံၤန့ၣ်လီၤႋ ပှၤဖိသၣ်တနီၤနီၤ တအိၣ်ဒီးမဲကသံၣ်သရၣ်လၢအဟီၣ်က၀ီၤပူၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့တမ့ၢ် အ၀ဲသ့ၣ်လီၤတူာ်လီၤကာ်လၢတၢ်၀ံစိာ်တီဆှၢအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်တနီၤနီၤ တနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်တၢ်အလီၢ်အိၣ်လၢဖိသၣ်ဘၣ်ဒိးကွၢ်သးဒီးမဲကသံၣ်သရၣ်ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ် ဖဲလၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီ အိၣ်ဖျါတြၢၢ်ကလာ်ဒၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. မိၢ်ပၢ်တဖၣ် တနီၤနီၤ တသ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ်လၢ အဖိအခွဲးကြၢး၀ဲဘၣ်၀ဲလၢကန့ၢ်ဘၣ် မဲဂ့ၢ်ဝီ တၢ်မၤစၢၤတၢ်မၤ န့ၣ်လီၤ. ကျိာ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢကန့ၢ်ဘၣ် မဲဂ့ၢ်၀ီတၢ်ကွၢ်ထွဲ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

UnitedHealthcare ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ လၢကမၤစၢၤဘၣ်ပကရၢဖိတဖၣ် မၤန့ၢ်ဘၣတၢ်ကဲဘျုးလၢ တၢ်န့ၢ်ဘျုးခဲလၢာ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ဘၣ်၀ဲခီဖျိအ Medicaid ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ န့ၣ်လီၤ. ကွၢ်ဖဲ InsureKidsNow.gov လၢကထံၣ်ဘၣ် မဲကသံၣ်သရၣ်တဂၤ အိၣ်လၢနပှၤတ၀ၢပူၤ လၢအကွၢ်ထွဲဖိသၣ်တဖၣ် ဒီး တူၢ်လိာ် Medicaid ဒီး CHIP တက့ၢ်.

*တၢ်န့ၢ်ဘျုး, တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤဒီး/မ့တမ့ၢ် တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်လီၤဆီလိာ်သး လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤ/လီၢ်ကဝီၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကစူးကါ တၢ်ပာ်ပနီၣ်တဖၣ်, တၢ်ကွၢ်ကပာ်ကွံာ်တဖၣ် ဒီး/မ့တမ့ၢ် ပှာ်ဘျးစဲ တၢ်တြီဃာ်တဖၣ် လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်န့ၢ်ဘျုးအလီၤတံၢ် အိၣ်လၢ Medicaid တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်လၢနဟီၣ်က၀ီၤပူၤ အဂီၢ် ၀ံဿးစူၤ ဆဲးကျၢ တၢ်တိာ်ကျဲၤ ခီဖျိတၢ်စူးကါ ZIP နီၣ်ဂံၢ် ဖဲလၢနအိၣ်ဆိးတၢ်လီၢ် တက့ၢ်.
¹ ဖိသၣ်ကိာ်ပူၤတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ (CDC, လါအ့ဖြ့ၣ် 06, 2022)